COURAGE

povezivanje zbirki

Rođen je 1944. u gradu Stolac, u centralnoj Bosni. Studirao je sociologiju na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Bio je  glavni i odgovorni urednik lista "Student" od kraja 1968. do početka 1970, do konačnog obračuna sa dotadašnjom redakcijom i uređivačkom politikom. Upravo zbog svog angažmana u  „Studentu“ nije mogao da pronađe posao u Beogradu, pa se posle diplomiranja (1972) privremeno zaposlio se u vaspitno-popravnom domu u rodnom gradu. Naredne godine otišao je u Zagreb, gde počeo da radi na Institutu za društvena istraživanja pri Sveučilištu u Zagrebu. Na tom Institutu radio je do penzije. Objavio je nekoliko knjiga, od kojih su najvažnije „Selo kao izbor?“ i „Tragovi pored puta- sociološki fragmenti o procesu modernizacije“

 Tokom 1990-ih, bio je angažovan u antiratnom pokretu. Živi u Zagrebu.

O tadašnjem sistemu i mogućnostima delovanja kaže: “Postojala je rupa u sistemu - područja u kojima se moglo delovati izvan ideološki postavljenih okvira; razlikovali su se ljudi u okviru sistema, nisu bili jedinstveni, iako je postojala jedna partija interesi su bili različiti, a prema javnosti je to izgledalo kao jedinstvo“. Smatra je da pokret 1968. bio važan za afirmaciju mladih i njihovih težnji."

O samoupravljanju i uopšte mogućnostima reformisanja socijalističkog sistema, Hodžić kaže: “Činilo mi se da je samoupravljanje imalo jednu racionalnu i samorazumljivu pretpostavku: da su ljudi nužno zainteresirani za unapređenje uslova svog života i da stoga trebaju u saradnji s drugima autonomno raditi na tom unapređenju, stvarajući za to i odgovarajuće ustanove. Tu je mogućnost, pak ,„demokratski centralizam“  s autokratskim „generalnim sekretarom“ , bio sam uvjeren, nužno dovodio u pitanje. Mislio sam da bi se podrška takvoj mogućnosti možda mogla tražiti u nekoj vrsti socijalističkog političkog pluralizma, tj. da temeljni ciljevi u programu Saveza komunista mogu biti opći vrijednosni sistem društva, a da se političke razlike u konkretnom političkom djelovanju ispoljavaju kroz već postojeće organizacije – da bi se pored i naspram Saveza komunista, kao autonomne organizacije s političkim djelovanjem ( a ne kao transmisijske)  mogle konstituirati (time i reformirati) Socijalistički savez, Savez sindikata, pa i Savez omladine odnosno Savez studenata.”

O pritisicima koje su trpeli u svom radu u “Studentu”, Hodžić kaže: “Sukob je proizlazio iz navedenog stava prema sistemu – da se može i treba autonomno djelovati, da se o istom društvenom pitanju mogu javno zauzimati različita stanovišta (u okviru općeg vrijednosnog sistema) i na tome zasnivati praksa koja bi bila dio općeg sistema samoupravljanja. Sve to se najvećim dijelom prelamalo kroz pojam „slobode štampe“.  Bili smo praćeni i kontrolirani i od Partije i od Službe. To su neprijatni razgovori s partijskim funkcionerima na raznim nivoima i razgovori s čovjekom Službe koji je bio zadužen za neposlušne studente. U nekoliko navrata dolazio je, meni naklonjen, čovjek Službe iz moga zavičaja, gdje ću se nakon smjene u „Studentu“ i odsluženja vojnog roka i zaposliti - u Stocu: „Znamo mi da si ti tamo u Beogradu nešto radio, ali to se nas ne tiče.“

Posle njegovog preseljenja u Zagreb, situacija je u nekoliko bila drugačija. Pirtisci su se smanjili, ali je i dalje bio pod jednom vrstom prismotre. Hodžić to objašnjava na sledeći način: “U Zagrebu sam imao samo jedan susret s čovjekom Službe. Interesirao ga je rad studijske grupe „Čovjek i sistem“ koju su vodili profesori Rudi Supek i Eugen Pusić. (Grupu su skoro isključivo činili ekonomisti, filozofi, pravnici, sociolozi i politikolozi iz Zagreba Beograda i Ljubljane. Raspravljajući o raznim društvenim pitanjima sastajala se, u pravilu, jednom mjesečno.) Ja sam bio sekretar grupe. Taj čovjek mi je dao do znanja da zna za moje djelovanje u Beogradu i moje razgovore s njegovim kolegom. Dobio sam dojam da je, na temelju tih informacija s kojima je raspolagao, očekivao, s njegovog stanovišta, uspješan razgovor. Rekao sam mu da sve što mogu napraviti je to da ću o ovome obavijestiti (što sam i učinio) profesore Supeka i Pusića. To je primio sasvim smireno i bez ikakvog nastojanja da započne bilo kakav razgovor. Time je taj razgovor bio završen. Nedavno, neke su zagrebačke novine objavile spiskove ljudi koji su bili praćeni od strane Službe. Na spisku, s nekoliko meni bliskih ljudi iz moga instituta i s Filozofskog fakulteta, sam bio i ja. Ko bi mogao znati po kome je kriteriju ta grupa, u klasifikaciji Službe, imenovana kao „građanska desnica“?”

Mirjana Veselinović-Hofman je muzikolog i univerzitetski profesor. Njen naučni rad usmeren je prvenstveno na problematiku savremenih stvaralačkih tendencija u srpskoj i evropskoj muzici i muzikologiji. Rukovodilac је značajnih istraživačkih projekata.

Diplomirala je na fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu (1971) i magistrirala (1974) na odseku za muzikologiju kod Nikole Hercigonje. Zatim je 1981. doktorirala na Filološkom fakultetu u Beogradu (Stvaralačka prisutnost evropske avanagarde u nas) kod profesora Radoslava Josimovića.

Od 1973. predaje savremenu istoriju muzike na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu a bila je profesor i na Akademiji umetnosti u Novom Sadu. Za vreme boravka u Južnoj Africi predavala je i na Univerzitetu u Pretoriji.

Urednik je internacionalnog časopisa za muziku „Novi Zvuk“ i član redakcije „Zbornika Matice srpske za scenske umetnosti i muziku“. Član muzičke redakcije Srpske enciklopedije. Muzičku kritiku objavljivala je u emisijama Radio Beograda i u „Politici“.

Srđan Hofman rođen je u Glini, današnjoj Hrvatskoj, 1944. godine. Osnovne i magistarske studije kompozicije završio je na Muzičkoj akademiji u Beogradu 1968, odnosno 1972. godine u klasi profesora Stanojla Rajačića. Neposredno po završetku studija je boravio na kraćim usavršavanjima u Darmštatu, Štutgartu i Kelnu. Od 1974. godine je zaposlen na Muzičkoj akademiji (danas Fakultet muzičkih umetnosti) u Beogradu, na Odseku za kompoziciju.

Ova kolekcija pruža nam uvid u perspektivu klasične muzike za vreme komunizma. Tako Srđan Hofman navodi da sebe iz sedamdesetih i osamdesetih godina ne pamti kao „kulturnu opoziciju“, jer tih godina, po njegovom mišljenju, „nije u Beogradu postojao neki dominantni ‘narativ soc-realizma‘, niti ‘važeće teze‘ koje bi se odnosile na propisivanje stvaralačkih poetika, postupaka, sadržaja… a koje bi se odnosile na muzičko stvaralaštvo”. Sam Hofman pravi razliku između umetnosti poput književnosti, filma, pozorišta i likovnog stvaralaštva za koje su postojale “određene granice koje su se odnosile na nepoželjnu (pa i zabranjivanu) tematiku, muzika, kao nesemantička umetnost, nije njima bila obuhvaćena“.

Situacija u ozbiljnoj muzici mora se, s druge strane, posmatrati kroz perspektivu ograničenog prostora koji ova grana umetnost zauzima u društvu, te, shodno tome, srazmerno malog tržišta u kom deluje. Hofman naglašava da se glavni sukob odvijao između “snažne grupe ‘tradicionalnih‘, konzervativnih” kompozitora i “avangardnih kompozitora”. Obe grupe su se  borile za veću društvenu pažnju, što je ujedno značilo i veću materijalnu podršku. Svojevrsna nezainteresovanost režima za ovaj domen umetnosti ogleda se u činjenici da ni konzervativni, odnosno tradicionalni kompozitori, ni avangardni kompozitori nisu imali neku jasnu, ideološki unapred uslovljenu, podršku vlasti.

Hofman je uticaj politike na umetničko tržište opisao kao delovanje kojim se uspostavlja sistem vrednosti u kome opisao kao ono „što se preferira, što prolazi sigurno“, dok s druge strane, ostaje ono što je skrajnuto sa muzičke scene. On navodi da se kao glavno merilo uvek uzimao kvalitet, ali da je pitanje „da li se kvalitet tako sigurno može prepoznati“, te da je s te strane bitno ono što je blisko određenoj kulturnoj politici.

Hofman opisuje Muzičku akademiju kao jednu od proprišta te borbe. Akademija je, naime, bila prilično konzervativna kada su studije kompozicije bile u pitanju, i praktikovala je akademizam u nastavnom planu i programu i načinu rada. Pod akademizmom se pre svega podrazumeva učenje i podražavanje tehnika prethodnih muzičkih epoha, uz manjak informacija o savremenim pristupima muzici i novim kompoziciono-tehničkim rešenjima. Hofman naglašava da je kao student istupao protiv akademizma, iako danas smatra da je akademizam bio već u fazi odumiranja kada je on počeo svoje studije, te da je ta vrsta striktnosti „olabavila“, te da su generacije neposredno pre njegove imale drugačiju situaciju. Svoju poziciju objašnjava kao studenta koji je bunio protiv zastarelog podučavanja i  komponovanja ozbiljne muzike: „Dakle, ja se jesam, kao student, bunio protiv tih aspekata ili elemenata, kad kazem konzervativizma, mislim akademizma, u nastavnom planu i programu kompozicije i da kazem, načinu rada“.

Ipak, Hofman iz današnje perspektive uviđa značaj klasičnog pristupa studijama kompozicije i kaže: „Međutim, danas kad gledam na to vreme onda mi se čini da je to i bilo korisno. S tim što mislim da je bilo korisno i to što sam se ja i protiv toga bunio, što nisam baš pristajao da je to baš sve sto bih trebalo da znam. Čak sam, negde na kraju studija, de facto pristao da se malo vratim unazad u tom svom radu, da popunim ono što su mozda bile praznine u mom obrazovanju, a nastale su zbog toga što sam imao otpor prema tako shvaćenom akademizmu. S tim što sam ja to smatrao kao privremeno, kao deo školskog sistema na koji treba da pristanem, i na koji je dobro da pristanem, ali nisam mislio da je to ono čime ja želim da se bavim, što sam, čini mi se, posle i pokazao kroz svoj rad. Ja ne bih rekao da sam bio izrazito avangardan i bundzija, ali takođe, kad gledam unazad, čini mi se da sam bio više nego drugi, drugačiji. Pokušavao sam da radim ono što je mene zanimalo, a što je bilo aktuelno u tom trenutku u muzici“.

Početkom 1980ih, Srđan Hofman je savladao tehnologiju stvaranja elektronske muzike u Elektronskom studiju Trećeg programa Radio Beograda, koji su 1972. godine osnovali Vladan Radovanović i Pol Pinjon. Na njegovu inicijativu i zalaganje, 1985. godine otvoren je studio za elektronsku muziku na Fakultetu muzičke umetnosti.

U tom kontekstu, autor smatra da je imao podršku, kako kaže „manjih grupa ljudi koji su mnogo učinili za savremenu muziku“, u koje ubraja i Redakciju Trećeg programa Radio Beograda. „Naravno, oni su imali malu publiku, bili su mala stanica i sa te strane ja bih mogao da kažem, eto, nije bilo nikakve podrške. Ali za mene je to bilo važno i ja tvrdim da jesam imao podršku“.

Opus Srđana Hofmana sačinjavaju brojna orkestarska, vokalno-instrumentalna, kamerna, solistička i horska dela za koja je dobio brojne nagrade. Njegova dela izvođena su na vodećim domaćim i inostranim festivalima, ka što su Muzički bienale u Zagrebu, Svetski dani muzike u Nemačkoj i Švedskoj, Festivalu elektronske muzike u Finskoj, Festivalu elektroakustičke muzike u Francuskoj, itd. Njegova dela smatraju se plodom postmoderne u muzičkoj umetnosti, dok je Hofman, pritom, i jedan od prvih kompozitora sa prostora bivše Jugoslavije koji je uveo elektronsku muziku u zabran ozbiljne muzike i prvi u Jugoslaviji koji je uključio elektronsku muziku u akademske studije kompozicije.

Danas Srđan Hofman deluje kao kompozitor, profesor kompozicije na Fakultetu muzičke umetnosti i višemedijske umetnosti na Univerzitetu umetnosti. Takođe se bavi i teoretski problemima u savremenoj muzici, te objavljuje svoje radove u stručnim časopisima, dok je autor i knjige „Osobenosti elektronske muzike“. Između 1989. i 1998. godine bio je dekan Fakulteta muzičke umetnosti, a od 2006. do 2009. i prorektor Univerziteta umernosti. Obavljao je i dužnost ambasadora Srbije u Južnoafričkoj republici između 2002. i 2006. godine.

Born Karl- Heinz Tanzyna, he was adopted by the Jena family Hahnemann shortly after his birth. He never met his biological mother. From 1965 to 1970 he studied architecture in Weimar and began using the name Gino. Having finished his studies, he began working for Hermann Henselmann, one of the best-known GDR architects.

While still working as an architect he received an offer to work as a model. Soon he quit his office job and became one of the few state-approved menswear models in the GDR. He also worked as a costume- and stage designer in theatres in Berlin, Brandenburg and Mecklenburg-Western Pomerania. He was the last stage designer at the Palast der Republik in Berlin.

He was open concerning his belonging to the LGBT communities, wrote poetry and prose and is considered to be one of the first GDR writers who openly dealt with homosexuality in his works. He saw himself as part of the artistic “Underground”. In the 80s his poetry and prose appeared in underground magazines like „Schaden“, “Entwerter/Oder”, “U.S.W.”, der „Ariadnefabrik“ and many more.

During the same time he experimented with and sought to test the boundaries of Super-8 filming. He filmed his own scripts as an independent director. According to the historian Claus Löser, without Hahnemann’s contributions, the independent film scene in the GDR would have developed much differently. As film-maker, he was also part of the “Underground” and showed his own, independent view of the GDR-reality with his movies.

He showed his work at single- and group exhibitions organized multimedia performances and readings. He published self-made artist’s books, developed set scenery and remained a writer and cultural figure even after the fall of the wall. In 1993 he initiated as an author, programme director and presenter the yearly “Bildsalon” at the Literaturforum im Brecht-House Berlin. He translated works by the American poet John Eppstein into German, took part in exhibitions like "BERLIN-MOSKAU 1950-2000” and also contributed works to the “3. Biennale for contemporary art” 2004 in Berlin.

He received a number of scholarships: from the Berlin Senate, Academy Castle Solitude Stuttgart and the Villa Massimo in Rome, as well as the Alfred-Döblin-scholarship of the Berlin Academy of Arts.

Gino Hahnemann died on April 17th 2006.